65. Jubileusz Spółdzielni Mieszkaniowej „Metalowiec” z Wrocławia

Spółdzielnia Mieszkaniowa „Metalowiec” należy do najstarszych we Wrocławiu. Powstała jako trzecia w tym mieście. 65-lecie jej istnienia to nie tylko zacny jubileusz, ale też lata doświadczeń w pracy na rzecz swoich członków w myśl idei spółdzielczości. Za tym stażem idzie także kompetencja i sprawdzona mentalność pracowników wrocławskiego „Metalowca”, wszak praca w spółdzielni to służba i obowiązuje tu swoisty dekalog.

Zacznijmy od przytoczenia rysu historycznego – spółdzielnia mieszkaniowa „Metalowiec” należy do najstarszych we Wrocławiu. Powstała jako trzecia w mieście, z inicjatywy grupy członków założycieli, pracowników Wrocławskiej Fabryki Urządzeń Mechanicznych (obecnie FAT). Zebranie założycielskie odbyło się 6 lutego 1959 r. i w tym samym roku została zarejestrowana w Sądzie Powiatowym dla miasta Wrocławia.

Pierwszy efekt działalności spółdzielni to budynek przy ulicy Inżynierskiej (1963 r.). Następne to dzisiejsze Osiedle Kwiatowe przy ul. Bzowej i Pierwiosnkowej. W latach 1969–1972 powstawały osiedla na Grabiszynku i Gajowicach (1969–1972). I tak, z inicjatywy grupy ludzi, którzy sobie i swoim kolegom z pracy chcieli stworzyć warunki do normalnego życia, zrobiło się wielkie przedsięwzięcie organizacyjne.

Ale był to też krytyczny okres dla spółdzielni, bo dalsze inwestycje uzależnione były od sieci cieplnej, której koszty budowy przewyższały możliwości członków spółdzielni. I wtedy do spółdzielni przyłączyli się pracownicy wielkich zakładów przemysłowych Wrocławia – „Hutmenu”, „Elwro”, „Pafawagu”. Spółdzielnia otrzymała pieniądze, ale też poparcie techniczne i organizacyjne. Sieć udało się wybudować.

Największy rozkwit spółdzielni nastąpił pod koniec lat 70., kiedy to na 112-hektarowym obszarze rozpoczęto budowę 22-tysięcznego osiedla na Nowym Dworze i zaraz później na Muchoborze Małym. Wcześniejsze i realizowane wówczas inwestycje sprawiały, że SM „Metalowiec” stała się na początku lat 80-tych drugą, pod względem wielkości, spółdzielnią we Wrocławiu. W administracji „Metalowca” było 6 osiedli, 12 tysięcy mieszkań (40 tysięcy mieszkańców).

W tych warunkach efektywne zarządzanie rozrzuconymi po całym mieście osiedlami było bardzo trudne. Dlatego też w 1983 roku z SM „Metalowiec” wydzieliły się dwie nowe spółdzielnie: SM „Nowy Dwór” i SM „Kąty Wrocławskie”.

SM „Metalowiec” – z trzema dużymi osiedlami – położonymi w południowo-zachodniej części Wrocławia (dzielnica Fabryczna) oraz 25 tysiącami mieszkańców – pozostała jednak nadal jedną z największych wrocławskich spółdzielni.

I tak Spółdzielnia Mieszkaniowa „Metalowiec” dotrwała do wielkiej reformy ustrojowej i nowej rzeczywistości gospodarczej (1981–1989), nie ponosząc strat materialnych ani organizacyjno-społecznych.

Lata dziewięćdziesiąte to dla spółdzielczości mieszkaniowej okres, rzec można, terapii szokowej. Państwo sukcesywnie wycofywało się z dotowania spółdzielni (centralne ogrzewanie i usuwanie wad technologicznych), zaczęły obowiązywać reguły rynkowe, skończyły się też tanie i powszechnie dostępne kredyty.

Dzięki wprowadzaniu kolejnych programów redukcji kosztów, programów oszczędnościowych i pilnowaniu każdego spółdzielczego grosza, udało się przebrnąć przez ekonomiczno-finansowe kłopoty. Można nawet powiedzieć, że jest i pozytywny ich efekt – wzrost zainteresowania się członków sprawami spółdzielni i pracą w samorządach osiedlowych, czyli tam, gdzie decyde się o losie członków.

Coraz więcej członków rozumie, że samorządność jest receptą na sukces, na przetrwanie najtrudniejszych chwil. Pozwoliło to spółdzielni w  ostatnich latach na bieżące dostosowywanie zasad funkcjonowania spółdzielni i jej unormowań tj. statutu spółdzielni i wewnętrznych regulaminów do potrzeb mieszkańców.

65-lecie to nie tylko jubileusz, ale też doświadczenie

Warto przypomnieć, że 5 lat temu, z okazji 60-lecia spółdzielni – została wydana „Gazeta Południowa” poświęcona w całości członkom i pracownikom spółdzielni. Na szczęście większość z nich nadal działa i pracuje. Warto więc dzisiejszą publikację okolicznościową poświęcić efektom tej pracy. Wiele z faktów, które tu przytoczę była już sygnalizowana w mediach – w tym, oczywiście, w naszej „Gazecie Południowej”. Było to ważne, gdyż wszyscy członkowie spółdzielni mogli zapoznać się z naszymi innowacjami w działalności organizacyjnej – co pozwoliło przejść naszej spółdzielni mieszkaniowej przez bardzo trudne sytuacje – zewnętrzne (i polityka, i gospodarka państwa). Odwoływać się tu warto do doświadczeń europejskich – na co zwrócił uwagę Mieczysław Grodzki – prezes Zarządu Krajowej Rady Spółdzielczej: – „Innowacyjność jest atutem spółdzielczości” (!). Model ten okazał się w praktyce stabilny, bezpieczny i odporny na wstrząsy polityczne i gospodarcze”.1 Stwierdzała to, przecież też wcześniej Elinor Ostrom, która w 2009 roku otrzymała nagrodę Nobla udowadniając, że zarządzanie spółdzielcze (społeczne) jest najlepszą formą na obecne (też obecnie!) uwarunkowania cywilizacyjne, gospodarcze.

Co wyróżnia Spółdzielnię „Metalowiec”?

Z efektów działań samorządu półdzielni warto odnotować:

Rok Kobiet w SM „Metalowiec”

Pozycja kobiet w spółdzielni jest znacząca. To właśnie panie zaznaczyły i wciąż wywierają swoją działalnością i pracą wyraźny wpływ na pozytywną ocenę spółdzielni. W SM „Metalowiec”, we wszystkich organach samorządowych – większość członków to kobiety. Warto przy tej okazji wspomnieć, że w SM „Metalowiec” – jedynej spółdzielni w Polsce – ogłoszono Rok Kobiet, przedstawiając zasłużone koleżanki, działaczki społeczne, przedstawicielki firm, instytucji współpracujących ze Spółdzielnią, np. szkół, przedszkoli, żłobków.

7-godzinny dzień pracy

Kilka lat temu w SM „Metalowiec” wprowadzono 7-godzinny dzień pracy (35-godzinny tydzień pracy – jako druga spółdzielnia w kraju). A w Polsce rozpoczyna się dopiero wielka dyskusja na ten temat. Miało, i ma to wielkie znaczenie dla rodziców, którzy mają problem z dotarciem do pracy na czas, bo muszą odprowadzić małe dzieci do przedszkola lub żłobka. Podkreślić przy tym trzeba, że zmiana na 7-godzinny dzień pracy nie odbiła się w żadnym stopniu negatywnie na obsłudze członków (mieszkańców) i wykonywanych zadaniach przez spółdzielnię.

Nowoczesne formy organizacyjne

Wprowadzono nowoczesne formy organizacyjne pracy – jakości pracy (turkusowa wg prof. Bliklego): – praca i odpowiedzialność zespołowa, wzajemne zaufanie, docenianie na pierwszym miejscu (nie tylko ocenianie).

Może dlatego ponad połowa pracowników Spółdzielni ma ponad 20–25-letni (!) staż. Przecież za tym idzie kompetencja – sprawdzona mentalność (bo praca w SM to jest służba) obowiązuje swoisty dekalog. Zweryfikowano to przez międzynarodową Fundację Qualitas oraz utrzymywany przez nas certyfikat jakości pracy ISO-9001 (nieprzerwanie od 2003).

Rotacyjne wybory członków Rady Nadzorczej

Spółdzielnię wyróżniają także także pierwsze w Polsce – w spółdzielczości mieszkaniowej – rotacyjne wybory członków Rady Nadzorczej. Oczywiście zachowano ustawową zasadę, że kadencja Członków Rady – jest przestrzegana (obecnie 3 lata), ale wymiana członków po upływie kadencji – następuje corocznie – najwyżej 3 osoby. Dzięki temu unika się emocjonalnego czynnika zmiany władz samorządowych co 3 lata, a ponadto zachowana jest ciągłość tej władzy – czyli wiedzy, kompetencji i doświadczenia.

Do tego uwzględniając podział Walnego Zgromadzenia na części, które odpowiadają dawnym zebraniom Grup Członkowskich (praktycznie – konkretne osiedla) statutowo zapewniono wybory członków Rady Nadzorczej – bezpośrednio proporcjonalnie do liczby reprezentowanych członków – przez część Walnego Zgromadzenia. (3 części – wybierają po 4 członków Rady – z każdego osiedla).

Właśnie takie wybory zapewniają kandydowanie kompetentnych sąsiadów z osiedla, aby nie dopuścić do prób polityków – wyborów na zasadach wyboru z kilkudziesięciu kandydatów, prezentujących swoje osoby na wszystkich częściach Walnego Zgromadzenia.

Rada Techniczna

Od kilkudziesięciu lat w SM „Metalowiec” funkcjonuje Rada Techniczna. Spółdzielnia inwestująca, prowadząca obsługę urządzeń technicznych, remontów w bardzo szerokim zakresie, nie może utrzymać na etatach (to są pieniądze członków) szerokiej kadry… i stąd Rada Techniczna – odwołująca się do fachowców i firm współpracujących ze Spółdzielnią. Wnioski Rady Technicznej są przedstawione Zarządowi Spółdzielni do oceny i zatwierdzenia.

Termomodernizacja budynków i usuwanie azbestu

Już w 2008 roku zakończono ocieplenie wszystkich budynków – likwidując przy okazji azbest (w tym nieszczęsny acekol), i to tylko za pieniądze członków spółdzielni. Dzisiaj spółdzielnie uzyskują pomoc na ten cel, ale wówczas 1 m2 ocieplenia kosztował 60–100 zł, a dziś do 460 zł – i trzeba dodać prowizje od uzyskanej dotacji oraz konieczność wniesienia wkładu własnego. Ale wtedy co innego było ważniejsze – dzięki inwestycji poprawiono (ponad 20 lat temu!) komfort zamieszkania i obniżono opłaty za ciepło o 20–30% (!).

Informowanie członków Spółdzielni

SM „Metalowiec” publikuje biuletyn informacyjny na łamach „Gazety Południowej”, która co miesiąc jest doręczana do każdego mieszkania. Nie ma żadnej wątpliwości, że pełna informacja dla członków to podstawa demokracji (każdej nie tylko spółdzielczej), ale szczególnie wynika to z przestrzegania zasad spółdzielni – współzarządzania spółdzielnią. To wszystko wypełniają szczegółowe informacje przygotowywane dla członków, organów samorządowych, które są też zamieszczane na stronie internetowej (w części logowanej), ale też w szczególnie ważnej „Gazecie Południowej”, z którą spółdzielnia jest związana już ponad 25 lat (!).

Działalność edukacyjno-kulturowa

Odbudowano i rozwinięto działalność Centrum Kultury i Edukacji „Bakara” w ramach naszego hasła: „NIE TYLKO MIESZKANIE”. 60 lat temu zaczęło się od małego klubu w pomieszczeniach administracji i przy garażach samochodowych na ul. Różanej 4. Spółdzielnia współpracowała z „Elwro” – udostępniając salę na próby zespołu muzycznego, co przez wiele lat pokrywało w dużym stopniu koszty utrzymania. Likwidacja „Elwro” spowodowała odwołanie się do członków Spółdzielni, którzy na zebraniach grup członkowskich, poparli utrzymanie domu kultury (jako statutowy obowiązek) i podjęli uchwałę o płaceniu – początkowo po 0,50 zł potem 1,00 zł od każdego mieszkania miesięcznie.

Jest to też wyraz poparcia dla prowadzenia działalności kulturowej i edukacyjnej dla członków. W Centrum Kultury „Bakara” funkcjonują kluby seniorów (około 200 osób) oraz duża liczba zespołów dziecięcych. Warto tu podkreślić pomoc urzędu miasta przy organizacji wielu imprez otwartych (bo nie ograniczamy działalności tylko do członków Spółdzielni) – o czym świadczy m.in. organizacja już szóstej edycji „Bakariady”.

Zaplanowana, bezkolizyjna zmiana Zarządu

Zmiana składu Zarządu Spółdzielni została zaplanowana na rok przed terminem (zakończenia kontraktu prezesa zarządu) i Rada Nadzorcza po konsultacji powołała nowy skład Zarządu od 01.01.2024 r. Oczywiście nowi członkowie zarządu wybrani zostali z kierownictwa funkcyjnego spółdzielni – z ponad 20-letnim (!) stażem w naszej spółdzielni. To precedens w skali kraju! Nie potrzeba było protokołu zdawczo-odbiorczego, a przekazanie władzy wykonawczej nastąpiło bezkolizyjnie, natomiast znajomość spraw związanych z bieżącym funkcjonowaniem spółdzielni, opracowanymi długoletnimi planami remontowo-modernizacyjnymi, daje gwarancję ich kontynuacji przy współpracy z organami samorządowymi Spółdzielni.

Majątek wspólny

Wykupiono od gminy do 2007 roku wszyskie tereny związane z budynkami mieszkalnymi – wyłącznie za pieniądze członków. Majątkiem wspólnym w naszej spółdzielni są też wszystkie wynajmowane na działalność biurową, handlowo-usługową, czy choćby magazynową – lokale użytkowe. Wszystkie te lokale (134), o łącznej powierzchni ponad 18 000 m2, mają założone odrębne księgi wieczyste i jako właściciel figuruje: SM „Metalowiec”, a to oznacza własność wszystkich członków Spółdzielni.

Modelowa współpraca z samorządem

Na zakończenie warto podkreślić dobrą współpracę Spółdzielni z samorządem miejskim. Nie można zapomnieć, że działanie w miastach (i to dotyczy wszystkich Spółdzielni) zależy od współdziałania, współpracy z samorządem miejskim. Nasze postępowanie we Wrocławiu – jest modelowym rozwiązaniem. Prezydent Jacek Sutryk – jako pierwszy i jedyny – powołał Radę Spółdzielczą i pełnomocnika ds. spółdzielni mieszkaniowych. Mamy możliwość opiniowania projektów i ważnych spraw dla całej społeczności Wrocławia. Po prostu zauważono, że członkowie spółdzielni to też obywatele Wrocławia, którzy płacą podatki, a państwo przez ostatnie lata żadnej pomocy spółdzielniom nie udzielało. To dotyczy też ostatnich, historycznych już tarcz pomocowych.  

Related articles

Szkolenie: Walne zgromadzenie spółdzielni mieszkaniowej w 2025 r.

Spółdzielnia mieszkaniowa i jej statut; zwołanie walnego zgromadzenia w 2025 r.,...

Jubileusz 65-lecia SM „Zawiercie” w Zawierciu

Spółdzielnia Mieszkaniowa „Zawiercie” powstała w 1959 roku i w...

Wniosek o ustanowienie w Polsce roku 2025 Rokiem Spółdzielczości

Krajowa Rada Spółdzielcza (KRS) skierowała do Marszałek Senatu RP...

Liderzy Spółdzielczości Mieszkaniowej 2024

Znamy Liderów Spółdzielczości Mieszkaniowej 2024. Uroczyste wręczenie nagród w...

Case Studies